نام انگلیسی : Crossandra undulaefolia
خانواده : Acanthaceae
بومی : هندوستان
گل ترقه ، کروساندرا یا کرساندرا با نام علمی Crossandra undulaefolia و نام انگلیسی Crossandra infundibuliformis یا (گل آتش بازی) Firecracker flower از خانواده Acanthaceae است. کرساندرا بومی هندوستان و از خانواده آکانتاسه است، خوشه های گل که از اطراف ساقه میرویند دارای چهار ردیف کاسبرگ است که از هر ردیف آن گلی با رنگ قرمز میروید. برگهای همیشه سبز و براق هماهنگی جالبی با گلها دارد. گیاه نیاز به هوای خنک دارد و رطوبت زیاد باعث پوسیدگی آن میشود.
کرساندرا در مناطق استوایی و نیمه حاره‌ای به صورت گیاهی پوششی رشد می‌کند. کروساندرا به خاطر رنگ بی‌نظیر گل‌ها و توانایی تحملش در مکان‌های سایه دار، بسیار مورد استقبال است. این گیاه، جز گیاهانی است که گل‌های براقش را در مکانی با اندکی سایه تا چند ماه نگه می‌دارد! ترکیب کروساندرا با دیگر گل‌های سایه پسند، مانند ایمپشین، گیاه میگو طلایی و حسن یوسف زیبا است . کروساندار به راحتی درون خانه رشد می‌کند و با گل‌های زیبای خود، به فضا ، روحی تازه می‌بخشد. این گیاه به نور کم مقاوم است و گل‌هایی با عمر زیاد، از اواخر بهار تا پاییز، تولید می‌کند. برای افزایش گل دهی گیاه و طولانی تر شدن این دوره، گل‌های پژمرده و خشک شده را از آن جدا کنید تا انرژی گیاه برای تولید گل‌های جدید صرف شود. گل‌ها به رنگ‌های هلویی کم رنگ و سرخ مایل به زرد هم یافت می‌شوند!
گل کروساندرا نام یک گونه از تیره پاخرسیان است و می تواند تا ۶۰ سانتیمتر رشد کند. اما در گلدان کوچکتر مانده و به صورت یک گیاه آپارتمانی زیبا با گل های زمستانی در می آید. در کشور هند این گلها بسیار محبوب بوده و خانمها روی موهای خود قرار می‌دهند. این گیاه جزء گیاهان آپارتمانی محسوب می‌شود و متعلق به مناطق معتدل است. این گیاه بین ۰/۵ تا ۱ متر ارتفاع دارد و بین ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر گستردگی دارد و ۵ تا ۱۰ سال زمان نیاز دارد تا به رشد نهائی خود برسد. گلهای درشت گل کروساندرا در اطراف ساقه می‌روید و دارای چهار ردیف کاسبرگ است. کاسبرگ‌ها از پرزهای بلند سفید نرمی پوشیده شده است. این گلهای به رنگهای زرد، نارنجی و قرمز دیده می‌شوند. از ویژگی‌های این گیاه ظهور گل زودرس آن است.
معمولا چهار تا پنج ماه پس از کاشت یا قلمه زدن، گلهای زود رس آن ظاهر می‌شوند و تا آخر پاییز گلها دوام دارند. گل‌ها توسط رشته‌هایی به هم متصل شده‌اند. برگ‌های آن براق و خوش‌رنگ هستند. خانواده آکانتاسه دارای ۵۰ گونه مختلف میباشد ولی تعداد محدودی از آنها گلهای زینتی تولید میکنند ، مانند کروساندرا و لیفولیا که دارای گلهای درشت زیبایی هستند. با وجود اینکه این گیاه از اوایل قرن ۱۹ از جنگلهای گرمسیری هند و سریلانکا به اروپا آمد اما به سرعت به دست فراموشی سپرده شد و تنها در سالهای اخیر توجه مردم مجددا بدان جلب شده است. دلیل اصلی این مسئله این است که تا مدتها به این گیاه به چشم گیاهی بسیار سختگیر نگاه می کردند. کروساندرا جایزه انجمن سلطنتی باغبانی را به دست آورده .
نگهداری و پرورش کروساندرا :
نور و دمای مناسب کروساندرا :
این گیاه بهترین رشد را در مکانی روشن با نور غیر مستقیم دارد. در طول فصل تابستان، کروساندرا را از آفتاب مستقیم حفظ کنید. در فصل زمستان، تا جایی که می‌توانید، برای گیاه نور فراهم کنید. کرساندرا را در معرض اشعه مستقیم آفتاب قرار ندهید و در زمستان به نور زیادی نیاز دارد و آفتاب را نیز تحمل میکند. در تمام طول سال بهترین درجه حرارت ۱۸ درجه سانتی گراد است.
آبیاری کروساندرا :
کروساندرا را در طول فصل رشد مرتباً آبیاری کنید و هیچ وقت اجازه ندهید خاک گلدان گیاه به طور کامل خشک شود. این گیاه بسیار به خشکی حساس است. در تابستان هفته ای یکبار و در زمستان هر ده روز یکبار آبیاری کافی است. دقت کنید که قطرات آب روی برگها به جای نماند و گیاه نسبت به باتلاقی شدن خاک حساس است و آب زیاد از اندازه ،گیاه را از بین می برد.
رطوبت مناسب کروساندرا :
اگر در منطقه‌ای با آب و هوای خشک زندگی می‌کنید، بهتر است گیاه را در طول فصل رشدش به صورت هفتگی غبار پاشی کنید. برای راحت شدن کار می‌توانید از زیر گلدانی حاوی سنگریزه هم استفاده کنید. به این صورت که، زیر گلدانی را پر از سنگریزه کنید و نصف ارتفاع سنگ ریزه‌ها آب درون زیر گلدانی بریزید و گلدان گیاه را روی آن قرار دهید. توجه کنید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی تماس نداشته باشد. در صورتی که در اتاق جریان ملایم هوا برقرار باشد ، هوای خشک را بر مرطوب ترجیح میدهد، در درجات حرارت بالا با تامین رطوبت دائمی و پایدار هوا را مرطوب کنید، به این منظور به داخل زیر گلدانی حاوی سنگریزه آب اضافه کنید و توجه کنید که ته گلدان با آب در تماس نباشد.
خاک کروساندرا :
مخلوطی از دو قسمت لوم و یک قسمت شن بهترین محیط رشد ریشه را در این گیاه تشکیل می دهند.
کود دهی کروساندرا :
گیاه را در طول فصل رشد با کودهای مایعی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند، کود دهی کنید. در فصل زمستان کود دهی را به یک بار در ماه یا کمتر، کاهش دهید. در فصول بهار و تابستان هر هفته با مواد غذایی مصنوعی محلول در آب طبق دستور سازنده گیاه را تغذیه مصنوعی کنید.
تکثیر کروساندرا :
کراساندرا به راحتی از طریق قلمه ساقه تکثیر می‌شود. برای بهترین نتیجه، قلمه‌ها را در ابتدای بهار از گیاه بگیرید. با استفاده از چاقو یا تیغی تیز و تمیز، چند قلمه از ساقه‌های گیاه تهیه کنید و آنها را در هورمون ریشه زایی قرار دهید. گلدانی پر از خاک مخصوص جوانه زنی بذر تهیه کنید و قلمه‌ها را در آن بکارید. برای گلدان‌ها گرمای بستری فراهم کنید و قلمه‌ها را مرطوب نگه دارید. بعد از چند وقت رشد جدید در قلمه‌ها را مشاهده خواهید کرد. حالا آنها را به مکان اصلی‌شان در کنار بقیه گیاهان منتقل کنید. گیاهان جوان رشد سریعی خواهند داشت و بعد از سپری شدن چند ماه از رشد و قبل از گل دهی، نیاز به تعویض گلدان دارند.
تعویض گلدان کروساندرا :
اگر چه که کروساندرا در زادگاه طبیعی خود به صورت گیاهی چند ساله است، ممکن است در خانه  به صورت گیاهی یک ساله درآید. پس آنها را تا زمانی که گل دهی‌شان تمام شود و برگ‌ها شروع به ریختن کنند، نگه دارید، و بعد از آن گیاه را دور بیاندازید. در هر صورت اگر گیاه را در طول زمستان نگه داشته اید و به سال بعدمنتقل کرده اید، می‌توانید گلدان آن را در بهار عوض کنید. برای تعویض گلدان، گیاه را از گلدان قبلی‌اش خارج کنید و آن را در گلدانی یک سایز بزرگ تر حاوی خاک تازه بکارید. گلدان را در مکانی روشن با نور غیر مستقیم قرار دهید. قلمه گیری را در هنگام تعویض گلدان گیاه انجام دهید.
عوارض و درمان کروساندرا :
اگر تعداد زیادی از برگها کاملا سیاه میشوند هوا خیلی سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید و اگر این علائم در تابستان مشاهده شود ممکن است علت آن استفاده از مواد براق کننده شیمیایی باشد پس از آنها استفاده نکنید. اگر در بهار برگها ریز هستند گیاه از کمبود عناصر غذایی در خاک در رنج است، در بهار و تابستان طبق دستور با مواد غذایی مخصوص تغذیه کنید. اگر برگها چروکیده و قهوه ای میشوند هوا گرم و خشک است و اگر سطح خاک خشک شده است، گیاه را آبیاری آن را به محل سردتری منتقل کنید( از رطوبت دائمی و پایدار استفاده کنید )
اگر روی برگها لکه های قهوه ای مشاهده میشود و گیاه پژمرده و خود را انداخته است علت ان گاز اشپزخانه و یا گاز نفت و یا هوای کثیف است، گلدان ها را به محلی با هوای اکسیژن دار منتقل کنید و سطح زیرین برگها دارای تار عنکبوت است عامل آن کنه قرمز ریز است، با پارچه و یا اسفنج مرطوب سطح زیرین برگها را تمیز کنید، گیاه نسبت به سم حساس است آن را سمپاشی نکنید، تامین رطوبت دائمی و پایدار در کاهش افت موثر است.