نام انگلیسی : Freesia
خانواده : Iridaceae – زنبق
بومی : آفریقا
فرزیا گیاهی است علفی، پیازی و بومی افریقای جنوبی که در گلکاری از نظر تولید گل بریده اهمیت بسیاری دارد. ارتفاع گیاه ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر و طول ساقه گل دهنده به ۱۵ تا ۳۲ سانتی متر می‌رسد.بیشترین محبوبیت فرزیا به خاطر رایحه دل انگیز و عطر خوبش است که در صنعت عطر سازی نیز بسیار کاربرد دارد.اغلب فریزیاها در زمستان یا اوائل بهار گل میدهند. با استفاده از ارقام متنوع و روشهای مختلف كشت (كشت معمولی ـ تابستانه ـ دیررس ـ زودرس) میتوان تمام سال گل به بازار عرضه نمود.
فریزیاها دارای چنان بوی نافذ و تندی هستند كه حتی چند گلدان و یا شاخه بریده از گل آنها میتواند فضای یك اطاق را كاملاً خوشبو نماید. این گیاهان را میتوان به عنوان گیاه خانگی نیز كشت نمود در این صورت بایستی محل كشت ناحیه خنك و آفتابی باشد و ضمناً قبل از یخبندان گیاهان حتماً به داخل آپارتمان منتقل گردند.
فریزیا به سرما حساس است و نمیتواند در یخبندان زمستان طاقت بیاورد، بنابراین در زمستان پیازها مانند پیاز گلایل یا کوکب‌غده‌ای باید از زمین خارج شده و در انبار نگهداری شوند.
شرایط پرورش فریزیا :
آبیاری فریزیا :
آبیاری و مرطوب کردن بعد از کاشت پیاز های فریزیا، به آنها این علامت را می دهد که فعالیت خود را شروع کنند اصولا وجود مقداری رطوبت به شکل مداوم در خاک این گیاه به رشد بهتر و افزایش کیفیت گلها کمک می کند اما این به معنی خیس و غرقاب بودن خاک نیست بلکه باید زمانی به خاک حاوی این گیاه آب داد که سطح خاک نسبتاً خشک شده باشد. آبیاری بیش از اندازه موجب پوسیدگی پیاز ها و ساقه گیاه و شیوع بیماری های قارچی می شود. خشکی کشیدن گیاه نیز از جمله دلایل عدم گلدهی، زردی و خشکی برگها و ضعیف شدن آن می باشد.
نور مورد نیاز فریزیا :
فریزیا به طور کل به مکانی با چند ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. اما توجه کنید که این گیاه تا زمان جوانه زنی بهتر است در مکانی روشن و پر از نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار گیرد بخصوص اینکه رشد ریشه های این گیاه به مکانی خنک و سایه نیاز دارد. اما به محض ظهور جوانه ها در سطح خاک بهتر است  گلدان را به مکانی که چند ساعت از نور مستقیم آفتاب برخوردار است منتقل کرد.
دمای مناسب فریزیا :
این گیاه برای انگیزش گلدهی به ۴-۳ هفته دمای ۱۶-۱۳ نیاز دارد بعد از گذران این مدت می توان در صورت مناسب بودن شرایط محیطی آنها را کاشت و یا اینکه در انباری با دمای ۵-۴ درجه و در میان شن، پیت موس و یا پاکت کاغذی نگهداری کرد تا مانع از جوانه زنی آن شویم. بعد از کاشت به دو هفته دمای ۸ درجه نیاز دارد تا رشد ریشه ها تحریک شود. برخی از پرورش دهندگان معتقدند که اگر پیاز این گیاه دوران انبارداری را نگذارنده باشد به این دو هفته دمای ۸ درجه نیاز است اما اگر مدتی را در انبار سرد گذارنده باشد دیگر نیازی به دو هفته دمای ۸ درجه ندارد چون قبلاً در انبار سرمای مورد نیاز برای رشد ریشه هایش را دریافت کرده است. بعد از جوانه زنی نیز این گیاه برای رشد به دمای ۲۱-۱۵٫۵ در طی روز و دمای ۱۵٫۵ – ۱۰ در طی شب نیاز دارد تا به خوبی رشد کند . فریزیا محیط گرم را دوست ندارد و در چنین محیطی ممکن است به رکود فرو رود. یعنی در مناطقی که اصولاً تابستان گرمی دارند این گیاه به رکود فرو می رود و فعالیت و رشد ی ندارد.
خاک مورد نیاز فریزیا :
به خاکی با بافت سبک و زهکش خوب نیاز دارد. بافت خاک باید بتواند رطوبت را نگه دارد و در عین حال آب اضافی را نگه ندارد و به خوبی بعد از آبیاری ، آب اضافی را از خود عبور دهد . وجود مواد ارگانیک همانند خاک برگ به رشد بهتر این گیاهان کمک می کند. استفاده از کود پوسیده گاوی نیز امکان پذیر است اما از آنجایی که با این کار ممکن است برخی از بیماری های قارچی شیوع یابند بهتر است که از خاک برگ، پیت موس و یا کوکوپیت در تهیه مخلوط خاکی و به عنوان مواد ارگانیک استفاده کنیم. این گیاه را می توان هم در بستر باغچه و هم درگلدان کاشت. در صورت مساعد بودن هوا و اگر قصد کاشتن این گیاهان را در خاک باغچه دارید عمق کاشت را ۵-۲٫۵ سانت انتخاب کنید. عمق کاشت این گیاهان در گلدان نیز ۵-۲٫۵ سانتیمتر است و می توان در یگ گلدان با قطر دهانه ۱۵-۱۳ سانتیمتر حدود شش عدد پیاز این گیاه را کاشت.البته برخی از پرورش دهندگان قطر پیاز را اندازه میگیرند و سپس عمق کاشت را سه برابر قطر پیاز در نظر میگیرند. بعد از کاشت باید خاک را آبیاری کرد زیرا وجود رطوبت به پیاز ها نشان می دهد که زمان فعالیت فرا رسیده است. در ۲-۱ هفته اول که ریشه ها بیرون می آیند وجود مکان سرد با دمای ۸ درجه و به دور از نور مستقیم مورد نیاز است. اما بعد می توان به مکانی با نور بیشتر و چند ساعت نور مستقیم منتقل کرد. برای کوددهی این گیاه می توان از کود ۲۰-۲۰-۲۰ هر ۳-۲ هفته یکبار از زمانی که ارتفاع گیاه به حدود ۱۵ سانتیمتر رسید استفاده کرد.
زمان کاشت فریزیا :
زمان کاشت این گیاهان البته اگر شرایط محیطی مناسب آنان را بتوانیم فراهم کنیم در هر زمان از سال می تواند باشد مثلاً با کاشت پیاز این گیاهان در اوایل بهار تا اوایل تابستان می توان شاهد گلدهی آنان در تابستان تا پاییز بود. و یا اینکه در مناطق گرمتر می توان آنها را در اواخر تابستان یا اواسط پاییز کاشت و شاهد گلدهی آنان  اواسط زمستان  بود. به هر حال در مناطق معتدله پیاز های این گیاه را در اوایل یا اواسط بهار می کارند و در اوایل تابستان شاهد گلدهی آن هستند.
تکثیر فریزیا :
پیاز مادری فریزیا پیاز های جوانی تولید می کند که می توان از آنها به منظور تکثیر این گیاه استفاده کرد که نحوه کاشت و نگهداری از آنان همانند پیاز مادری است و تفاوتی ندارد.
از طرفی کاشت بذر این گیاه نیز امکان پذیر است. بذهار ابتدا در آب ولرم برای ۲۴ ساعت خیسانده می شوند سپس به عمق ۶ میلیمتر در بستری متشکل از پیت موس به تنهایی و یا هر مخلوط سبک دیگری که توانایی حفظ و نگهداری رطوبت را دارد کاشت می شوند. دمای مناسب برای جوانه زنی ۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد است و محیط باید روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد. مراقب باشید که بستر کاشت نباید خشک شود. جوانه زنی بذرها در حدود یک ماه طول می کشد. زمانی که بذرها جوانه زدند بعد از مدتی می توان گیاهچه های کوچک را به مکانی مستقل انتقال داد همچنین اگر در یک مکان در کنار هم قرار است کاشته شوند فاصله حدود ۱۰-۷ سانتیمتر را باید بین آنان در نظر گرفت و در این مرحله می توان در مکانی این گیاهان کوچک را قرار داد که از مقداری آفتاب مستقیم نیز برخوردار باشند.
هرس فریزیا :
این گیاه در طی دوران رشد خود نیاز به هرس ندارد اما به دلیل وزن ساقه های گل شاید لازم باشد که از قیمی مناسب برای نگهداشتن ساقه گل استفاده کنیم. بنابراین زمانی که ساقه گل به طول ۲۰-۱۵ سانتمتر  رسید از قیم برای نگهداری ساقه گل استفاده کنید.
بیماری و آفات فریزیا :
از آفات این گیاه می توان به شته، شپشک آردآلود، کنه تارعنکبوتی و ترییس نام برد. در بین بیماری ها نیز بیماری پوسیدگی با عوامل قارچی و یا لکه برگی های باکتریایی یا قارچی از جمله مشکلات محسوب میشوند. بکارگیری مخلوط کاشت ضدعفونی شده ، زهکش مناسب مخلوط کاشت، عدم آبیاری بیش از اندازه از جمله راه های جلوگیری از شیوع بیماری های قارچی هستند.